Beeldvorming

In de huidige maatschappij lijkt het steeds meer om beeldvorming te gaan. Dat geldt voor personen, overheden, bedrijven, organisaties. Maar ook voor landen, steden en dorpen.
Voor sommige mensen is het beeld dat zij oproepen heel belangrijk want bepalend voor bijvoorbeeld hun verkiezingsuitslag. Voor politieke partijen geldt dat evenzeer. Hoe kom ik over bij de kiezer? Er wordt dan van alles gedaan om een gewenst beeld op te roepen. U begrijpt dat een gewenst beeld nog geen werkelijk beeld behoeft te zijn.
Andersom proberen organisaties een negatief beeld op te roepen van de tegenstander(s). Met de moderne media lukt dat soms heel aardig. Ik noem een voorbeeld. De Amerikaanse president wordt in sommige kringen in de Verenigde Staten als moslim aangeduid. Dat gaat dan een eigen leven leiden en wordt de president zelfs gedwongen zijn geboortecertificaat te publiceren. En dan nog !
Wanneer die beeldvorming zo belangrijk is, kunt u begrijpen dat er soms speciale deskundigen worden ingehuurd om die te laten adviseren wat je wel of niet kan doen, zeggen, of (in de politiek) beloven. Houding, kleding, geloof, alles moet in overeenstemming worden gebracht met het gewenste beeld dat als absolute waarheid moet worden opgevat.

Is het vreemd dat de grote Joodse filosoof Levinas beeldvorming met moord in verband bracht? Dat zit zo. Niet voor niets staat er in de tien woorden dat we ons geen gesneden beeld mogen maken. Wij mogen God of de Ander niet vastleggen. Door dat te doen vermoorden wij de Werkelijkheid of de werkelijkheid van de Ander. Ik schrijf Ander met een hoofdletter in navolging van Levinas. Die zegt dat wij God alleen kunnen zien in het gelaat van de ander.
Een voorbeeld van beeldvorming. Bij de omroep Flevoland krijg ik vaak het idee dat men daar alleen het gemankeerde beeld van een excentriek Urk wil laten zien en rukt men uit als je met een kaketoe op je brommer over de haven rijdt.
Het beeld van Urk als excentriek, streng christelijk plaatsje waar alles anders is dan elders lijkt uit de media niet weg te branden.
Maar het “slachtoffer zijn” van een generaliserend beeld betekent nog niet dat je zelf heel voorzichtig bent met de eigen beelden.
Soms lijkt het wel of we ondanks alles de werkelijkheid waarin we leven niet willen zien en steeds weer blijven steken in een gewenst en opgeroepen (vijand) beeld.
En dat soort misvormde beeldvorming kan moord betekenen op een stichting, organisatie, een persoon, bevolkingsgroep, een dorp, een staat. Welk beeld willen we laten zien en welk beeld is werkelijkheid? En in hoeverre kun je of wil je er iets aan doen wanneer wij of de ander de werkelijkheid niet onder ogen willen zien. Dat is de vraag.